Kadıköy'de Ayrılıklara Tanık Bir Çeşme: AYRILIK ÇEŞMESİ

Ayrılık Çeşmesi

 Tarihi yarımadanın karşısına geçelim efsaneye göre "Körler Şehri" Bizans'a göre Khalkedon olan Kadıköy'e.Tarihi yarımada ile yarışır bir tarihe, maziye sahip olsa da ikinci planda kalan günümüzde artık eski İstanbullular'ın tercih ettiği bir ilçemiz Kadıköy. Fikirtepe kazıları İstanbul'un en eski yerleşmesi sayılırdı Yenikapı kazısı yapılana kadar. Fikirtepe M.Ö 4.000-3.000 yıllarını verir ancak şahsi fikrim İstanbul gibi bir geçiş güzergahının yerleşim tarihi çok daha eski olmasıdır ki, Yenikapı kazıları bu konuyu aydınlatmaktadır.
 Kadıköy ile ilgili birkaç ilginç bilgiyi vermeden de konuya girmek istemiyorum. Kadıköy'ün etrafının surlarla çevrili olduğunu ve bu surların 1918 yılına kadar hala görünebildiğini biliyor muydunuz? Surlar ilk büyük darbeyi M.Ö 513 yılında Persler tarafından alır ve yaklaşık 1400 yıl görünür. Diğer bir bilgiyi ise ünlü coğrayfyacı Strabon verir. Strabon, Kadıköy'de, denizden biraz içeride küçük timsahların yaşadığını söyler. Ancak başka bir kaynaktan böyle bir bulguya şimdiye dek rastlanılmadı. Mısırlılar'ın getirdiğine dair rivayetler vardır. Son olarak Kadıköylüler'in bildiği İskele Camii 1913'e kadar denize sıfır bir cami olmasıdır. Bugün meydanın ve araçların geçtiği yol, denizin doldurulmasıyla oluşturulmuştur. 
 Kadıköy'de gözlerden ırak unutulmuş bir çeşmenin hikayesini hatırlayalım. Ayrılık Çeşmesi'nin... Günümüzde Roma'nın nasıl Aşk Çeşmesi varsa görkemi ve mimari ile Ayrılık Çeşmesi ile kıyaslanmıyacak kadar güzel olsa da Ayrılık Çeşmesi kadar anlam taşımaz benim için.Kadıköy'ün İbrahim Ağa Mahallesi'nde bulunan çeşmenin tarihi pek bilinmese de Bizans'a kadar dayandığına dair veriler vardır. Peki nedir bu çeşmeye "Ayrılık" lakabını veren? Osmanlı zamanında Anadolu'ya sefere çıkacak olan ordu bu çeşmenin başına gelir ve çeşmenin etrafında kamp kurar. Bu kamp üç gün sürer ve Padişah'ın gelmesiyle ordu buradan harekete geçer. İşte bu üçgün burda bir hüzün vardır. Askerlerin anaları, babaları, kardeşleri, eşleri, nişanlıları, sevdikleri buraya gelir ve belki son görüşüm edasıyla vedelaşılır, helalleşilir.İyi dilekler dilenir ve Allah'a emanet edilir. İşte bu çeşme tanık olur bu hüzünlü anlara... Arkada kalanların iki gözü iki çeşmesi olur akar suları... Sadece askerleri uğurlamadı bu çeşme yıllar yılı hacı adaylarının son durağı da oldu Ayrılık Çeşmesi... Bu kez hacı adaylarının sevinçleri için döktü yaşlarını... 
 Yazımın başında tarihini Bizans'a kadar dayandığını bahsetmiştik. Peki ya Bizans'ta nasıl bir anlam yüklenmişti bu çeşmeye? İlginçtir ama Bizans askerlerinin de seferden önceki son durağı olmuş, onların da ayrılıklarına tanıklık etmiştir. Bizans'ta başlayan bu "ayrılık" çeşmenin kaderi olmuş ve yıllar yılı ayrılıklara, aşklara, sevgilere tanıklık etmiştir. 

 2011 itibariyle restarasyonu sürmektedir. Çeşmein bilinen diğer adları ise Ahmet Ağa Çeşmesi ve Söğütlü Çeşme'dir.

  Kadıköy'ün kuytu köşesine gizlenmiş bu tarih şahidi çeşmeye artık bir başka gözle bakmanız temennisiyle...